جنبه های بالینی پاسخ سلولی به پرتو های یونیزه کننده

سابقه و هدف: شناخت ما از نحوه تاثیر پرتوهای یونیزه کننده بر روی سلول­ها و نوع پاسخ سلول­ها به این پرتوها می­تواند در استفاده موثرتر رادیوتراپی جهت درمان سرطان و نیز کاهش هر چه بیشتر عوارض ناشی از رادیوتراپی تاثیر بسزایی داشته باشد. در این مقاله مروری اثر پرتوهای یونیزه کننده مورد استفاده در رادیوتراپی بر روی سلول ها و مسیرهای بیوشیمیایی که در اثر این پرتوها القاء می­شوند، با تاکید بر اهمیت کلینیکی آن مورد بحث قرار می­گیرد. مواد و روشها: در یک مطالعه مروری، اثرات زیستی پرتوهای یونیزه­کننده و اهمیت بالینی آنها با استفاده از واژه­های کلیدیIonizing radiation, biological effect, response to radiotherapy, microRNAs در پایگاه­های اطلاعاتی NCBI ، Scopus و Magiran مورد جستحو قرار گرفتند و از مقالات حاصله جهت بررسی اثرات زیستی پرتوهای یونیزه­کننده، واکنش بیماران نسبت به رادیوتراپی و میکرو RNA ها استفاده گردید. یافته‌ها: مهمترین جزء سلول که در برخورد با پرتوهای یونیزه­کننده آسیب می­بیند، DNA می­باشد. توانایی سلول­های سرطانی جهت ترمیم آسیب­های وارده به DNA بسیار کم می­باشد. بنابراین آسیب­های DNA در آنها معمولا ترمیم نشده و به نسل بعدی انتقال می­یابد و در نهایت تجمع جهش­ها منجر به کاهش تقسیم سلولی و یا مرگ سلول سرطانی می­گردد. به علاوه پرتوهای یونیزه­کننده به غشاء­های زیستی نیز آسیب می­رسانند.  اینکه سلول در کدام مرحله چرخه سلولی باشد نیز بر میزان حساسیت آن به پرتوهای یونیزه­کننده نقش اساسی دارد. در نهایت در پاسخ به این پرتوها مسیرهای بیوشیمیایی مختلفی در سلول­ها فعال می­شوند. نتیجه گیری: با شناخت مسیرهای بیوشیمیایی درگیر در پاسخ به پرتوهای یونیزه کننده، میتوان مارکرهای حساسیت به رادیوتراپی را تعیین کرد. این مارکرها برای استفاده صحیح و مناسب جهت رادیوتراپی و موفقیت درمان حائز اهمیت بوده و می­توانند جهت افزایش حساسیت سلول­های سرطانی به پرتوهای یونیزه کننده و کاهش حساسیت سلول­های سالم مورد استفاده قرار گیرند. با استفاده از این مارکرها قادر خواهیم بود راندمان رادیوتراپی را افزایش داده و آسیب بافت­های سالم را به حداقل کاهش دهیم.